“ต้นมะขามช่างทอง” แห่ง อ.วิเศษชัยชาญ อีกหนึ่งตำนานของวงการทองคำประเทศไทย

     หนึ่งในร้านทองที่ทำการค้ามามากกว่า 110 ปี มีประวัติและมีชื่อเสียงมาอย่างยาวนาน ที่สำคัญผลงานของที่นี่มีเอกลักษณ์ และเป็นที่ยอมรับจากบรรดาผู้ที่ชื่นชอบความสวยงามของเครื่องประดับทองคำนั่นก็คือ ร้าน “ต้นมะขาม ช่างทอง” แห่งตลาดศาลเจ้าโรงทอง อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง

     ร้าน “ต้นมะขามช่างทอง” เริ่มต้นขึ้นในปี พ.ศ. 2443โดยนายฉึ่น กี้ด หยี่ ได้มาเริ่มตั้งร้านทองเล็กๆ ใต้ต้นมะขามใหญ่ ณ ริมฝั่งแม่น้ำน้อย โดยสินค้าที่วางจำหน่าย สร้างสรรค์ฝีมือด้วย ทอง นาก เงิน ด้วยเครื่องมือน้อยชิ้น เรียบง่าย จนมีชื่อเสียงไปทั่วในชื่อของช่างทองโคนมะขาม จากนั้นทุกอย่างได้พัฒนามาเรื่อยๆ และได้ส่งต่อความรู้และประสบการณ์ในการทำทอง จากรุ่นสู่รุ่น จนทำให้ผลงานเป็นที่ยอมรับ ด้วยผลงานที่มีเอกลักษณ์ ตั้งแต่การหลอม ตี ดึง ร้อย เชื่อมข้อ ออกแบบลายสลัก ขัดเงา จนทำให้ขณะนี้ “ต้นมะขามช่างทอง” ก็ได้ก้าวย่างมา ถึงรุ่นที่ 4 แล้ว

        นางฟองจันทร์ วัฒนธาดา ประธานร้าน “ต้นมะขามช่างทอง” กล่าวถึงบรรยากาศการค้าพื้นที่ริมแม่น้ำน้อยบริเวณตลาดศาลเจ้าโรงทองว่า ถือเป็นจุดสำคัญทางการค้าแห่งหนึ่งในภาคกลาง สาเหตุที่เรียกตลาดศาลเจ้าโรงทอง เพราะในละแวกนี้มีการทำโรงทองกันเป็นจำนวนมาก โดยจะเป็นแพจอดเรียงรายอยู่ริมน้ำมีร้านค้าทองหลายสิบร้าน จะมีลูกค้านั่งเรือมาซื้อขายแลกเปลี่ยนทองคำกันอย่างต่อเนื่อง ขณะที่คุณตาซึ่งเป็นรุ่นบุกเบิกได้ตั้งร้าน และทำทองกันใต้ต้นมะขาม ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ทางการค้าตราบจนถึงทุกวันนี้

     นางฟองจันทร์ฯกล่าวเพิ่มเติมว่า การค้าทองในช่วงนั้นเฟื่องฟูตามสภาวะเศรษฐกิจ จนกระทั่งราคาทองคำได้ปรับขึ้นจาก 400 บาท เป็น 500-600 บาท ยอดขายก็เริ่มลดลงและเป็นลักษณะนี้อยู่หลายสิบปี ทำให้ร้านค้าหลายแห่งต้องเลิกกิจการไป แต่ร้านต้นมะขามช่างทองยังคงอยู่ได้ เพราะสินค้าของทางร้านจะเน้นงานมือ มีลวดลายเป็นเอกลักษณ์ของตัวเอง และลวดลายไม่เหมือนใคร

     “ในช่วงที่การค้าทองฝืดเคือง หลายร้านได้ปรับตัวไปประกอบอาชีพอย่างอื่น แต่เพราะฉันเป็นผู้หญิงไปไหนไม่ได้ พอคุณพ่อเสียตอนอายุ 18 ปี ก็ต้องขายมาเรื่อยๆ เพราะทำอย่างอื่นไม่เป็น ก็อยู่มาแบบเรียบๆ แต่เมื่อได้สะสมประสบการณ์มาอย่างต่อเนื่อง ได้เห็นอะไรมามาก ประกอบกับส่วนตัวเป็นคนชอบออกแบบ ก็เลยได้ออกแบบลวดลายเอง ทำให้ผลงาน ของที่นี่จะไม่เหมือนของร้านอื่น โดยงานที่ทำจะเป็นทองพิเศษ หรือ 99.9 และค่าแรงจะสูงกว่าที่อื่นๆ เพราะที่นี่จะมีใบรับรองให้กับผลงานทุกชิ้น”

     นางฟองจันทร์ฯ ได้กล่าวถึงลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ของที่นี่จะมีลายบิดแหม่ม และลายข้อมะขาม ซึ่งได้ทำขายมาตั้งแต่ต้น โดยได้ดัดแปลงมาจากลายบิดธรรมดา (ลาย บิดโป่ง) และลายผ่าหวาย แต่คุณตามาคิดใส่ลายลงไปในบิดนั้น จากนั้นมีฝรั่งมาติด เลยเรียก ลายบิดแหม่ม ส่วนลายข้อมะขาม ทำขึ้นสำหรับสร้อยทองเส้นใหญ่ เพราะถ้าเป็นลายของกรุงเทพฯ เวลาใส่แล้วจะบิดไปมาทำให้เสียง่าย โดยในลายข้อมะขามทางร้านจะมัด แต่ละข้อไว้ เพื่อช่วยแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น ซึ่งลูกค้าก็ชื่นชอบเช่นกัน

     “ผลงานของที่นี่ยังคงเป็นที่ชื่นชอบ และเชื่อมั่นจากลูกค้ามาอย่างต่อเนื่อง เพราะเราทำมานาน มีเรื่องเล่าที่เป็นตำนาน ผลงานทุกชิ้นเน้นการทำที่ปราณีต สร้างสรรค์ และมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว นอกจากนั้นการทำการค้าของที่นี่ไม่เคยเปลี่ยนแปลง คนขาย คนเดิม คนเดียวมาตลอด ไม่ได้ไปซื้อตึกเปิดร้านใหญ่เพิ่ม ทำให้ลูกค้าส่วนใหญ่ที่ซื้อไปก็จะกลับมาซื้ออีก” ประธานร้าน “ต้นมะขามช่างทอง” กล่าวทิ้งท้าย

ที่มา : Gold Club วารสารทองคำฉบับที่ 45 เดือน พฤษภาคม - มิถุนายน 2558